Valpreventie wordt vaak gepromoot als cruciaal voor ouderen, vooral bij sportactiviteiten. We denken vaak aan balans- en krachttraining om het risico te verkleinen, maar er zijn veel meer subtiele risico’s die de kans op vallen kunnen verhogen. Het is belangrijk deze te herkennen en te begrijpen om ervoor te zorgen dat iedereen veilig kan blijven sporten. Hier zijn een aantal valrisico’s die vaak over het hoofd worden gezien.

De basis van stabiliteit
Ouderen kiezen vaak voor comfortabele schoenen, maar niet altijd voor schoenen die geschikt zijn voor sportactiviteiten. Slippers of slecht passende schoenen bieden onvoldoende grip en steun, wat het risico op vallen vergroot. Een onverwachte beweging of een oneffen oppervlak kan dan al snel leiden tot verlies van balans en een val.
Oplossing: Het is essentieel dat ouderen sportactiviteiten uitvoeren in schoenen die ontworpen zijn voor beweging. Goede sportschoenen bieden niet alleen steun voor voeten, maar hebben ook een antislipzool die grip biedt op verschillende oppervlakken. Het is belangrijk om schoenen regelmatig te controleren op slijtage en deze te vervangen indien nodig.

Onduidelijke instructies en gebrek aan begeleiding
Wanneer ouderen deelnemen aan groepssporten of oefeningen, kan het ontbreken van duidelijke instructies leiden tot een verkeerd uitgevoerde oefening. Zonder voldoende begeleiding kunnen ze zich onzeker voelen of per ongeluk een verkeerde beweging maken, wat de kans op vallen vergroot.
Oplossing: Sportprofessionals moeten duidelijke, stapsgewijze aanwijzingen geven en altijd letten op de uitvoering. Het is belangrijk dat de oefeningen goed worden aangepast aan het niveau van de deelnemers. Persoonlijke begeleiding of het geven van alternatieven voor moeilijkere bewegingen kan het risico op vallen verminderen.

Overmoedigheid
Soms willen ouderen meer doen dan hun lichaam aan kan, vooral als ze enthousiast zijn over hun sportactiviteit. Het overschrijden van hun fysieke grenzen door te snel intensieve oefeningen te doen, kan leiden tot vermoeidheid, spierkrampen of een verlies van balans. Dit verhoogt het risico op vallen.
Oplossing: Ouderen moeten aangemoedigd worden om activiteiten op hun eigen tempo te doen. Het is belangrijk om oefeningen geleidelijk op te bouwen, waarbij de focus ligt op het behouden van controle en veiligheid in plaats van prestatie.

Obstakels en gladde vloeren
De omgeving speelt een cruciale rol. In sportzalen of buitenruimtes kunnen obstakels, gladde vloeren of onvoldoende verlichting het risico op vallen aanzienlijk verhogen. Zelfs een kleine valpartij kan ernstige gevolgen hebben voor een oudere.
Oplossing: Het is belangrijk om de sportomgeving goed te controleren en te zorgen voor een veilige ruimte. Obstakels zoals losse kabels of meubels moeten verwijderd worden, en vloeren moeten schoon en droog zijn om uitglijden te voorkomen. Ook is het van belang dat er voldoende verlichting aanwezig is, zodat ouderen goed kunnen zien waar ze lopen.

Warming-up en cooling-down
Veel ouderen slaan de warming-up of cooling-down over voor of na het sporten. Dit kan leiden tot stijve spieren of vermoeidheid tijdens de training. Een gebrek aan een goede voorbereiding kan de kans op een val vergroten, vooral als de spieren niet goed zijn opgewarmd of de bloedsomloop niet voldoende is gestimuleerd.
Oplossing: Begin altijd met een rustige warming-up, waarbij de spieren en gewrichten langzaam worden voorbereid op beweging. Een cooling-down aan het einde van de sportles helpt om de hartslag geleidelijk te verlagen en de flexibiliteit te behouden, wat het risico op blessures en vallen verlaagt.

Valpreventie is meer dan alleen het verbeteren van de balans en kracht van ouderen. Het is belangrijk om niet alleen te kijken naar de directe risico’s, maar ook naar de factoren die worden onderschat, zoals slechte schoenen, onveilige omgevingen en overmoedigheid. Door deze valrisico’s aan te pakken en de juiste voorzorgsmaatregelen te nemen, kunnen ouderen met vertrouwen en veiligheid deelnemen aan sportactiviteiten.